کلاچ وسیله ای مکانیکی است که برای انتقال نیرو از آن استفاده می شود. این انتقال نیرو در حالت درگیر، از یک قسمت (مولد نیرو) به قسمتی دیگر (دستگاه انتقال نیرو) انجام می شود. اما کلاچ خودرو همیشه درگیر نیست و می تواند آزاد باشد. کلاچ ها در هر جایی که کنترل انتقال نیرو و یا حرکت نیاز باشد، کاربرد دارند، چه برای کنترل میزان انتقال نیرو و یا مدت زمان آن. برای مثال، در پیچ گوشتی های الکتریکی میزان نیروی لازمه برای باز کردن پیچ ها توسط کلاچ منتقل می شود و یا در اتومبیل ها کلاچ وظیفه کنترل انتقال نیرو را به چرخ ها دارد. در این مقاله شما را بیشتر با کلاچ ماشین آشنا می کنیم.
بدون لغزش: این نوع معمولترین نوع کلاچ است که در خودروهای شهری از آن استفاده میشود. کلاچهای بدون لغزش به دو حالت (( کاملا درگیر )) و (( خلاصی )) در سیستم گیربکس قرار میگیرند. همانطور که از نام این نوu کلاچ معلوم است، هیچگونه لغزش و ساییدگی ندارد.
اصطکاکی: این سیستم با استفاده از دو صفحه عاج دار عمل میکند. به دلیل ضریب اصطکاک صفحات کلاچ اصطکاکی، این کلاچ همیشه به صورت کامل درگیر میشود. کلاچ اصطکاکی به دو شکل مخروطی و دیسکی مورد استفاده قرار میگیرد.
در کلاچهای اصطکاکی مخروطی، صفحات درگیر شونده به شکل مخروط هستند و گشتاور میان دو صفحه مخروطی انتقال پیدا میکند.
کلاچهای اصطکاکی دیسکی که خود به چند دسته تقسیم میشوند، از صفحات مسطح برای درگیری کامل استفاده میکنند. نیروی گشتاور را به صورت گریز از مرکز منتقل میکنند.
یکطرفه: در نوع یک طرفه نیروی گشتاور در یک جهت انتقال پیدا میکند و در گردشهای تک جهته، مانند کلاچهای بدون لغزش عمل میکنند. اما اگر چرخش در جهات دیگر صورت بگیرد، کلاچهای یکطرفه نیرویی را منتقل نمیکنند.
هیدرولیک: صفحات در کلاچهای هیدرولیک با استفاده از یک سیال، نیروی گشتاور را منتقل میکنند. به دلیل تغییر فضا در سیستم کلاچهای هیدرولیک، معمولا جا به جایی نیرو کندتر از مابقی کلاچها صورت میگیرد.
اما در خودرو، کلاچ دستگاهی است که نیروی موتور را از گیربکس قطع یا وصل میکند. به عبارت سادهتر عمل کلاچ برای تعویض دندههای گیربکس است. این عمل بهوسیله پدال که زیر پای چپ راننده قرار دارد انجام میشود.
به این ترتیب که با فشار به پدال کلاچ، صفحه فلایویل جدا میشود و نیرو به گیربکس (جعبه دنده) نمیرسد و در نتیجه چرخهای وسیله نقلیه آزاد میشود. برعکس، با رها کردن کلاچ، صفحه کلاچ به فلایویل میچسبد و نیروی موتور تابع سرعت و قدرت دنده گیربکس میشود.
اساس فیزیکی کلاچها بر اصطکاک استوار است. در حقیقت نیروی اصطکاک ایستایی صفحه کلاچ سبب قطع و وصل انتقال گشتاور از پیشرانه به جعبهدنده میشود. نیروی اصطکاک ناشی از تماس دیسک کلاچ با چرخ طیار، تولید گرما و در شرایط بحرانی سوختن صفحه را بهدنبال دارد. برای حل این معضل، مهندسان کلاچهایی طراحی کردهاند که در روغن غوطهور هستند. (معمولا این کلاچها در محفظهی پیشرانه قرار میگیرند تا توسط روغن موتور عمل خنکسازی صورت پذیرد). تا گرمای ناشی از اصطکاک را از طریق روغن دفع نمایند.
این کلاچها که در اصطلاح کلاچ خیس نامیده میشوند، بهجای یک، از چند صفحه کلاچ که روی یکدیگر نصب شدهاند، بهره میبرند. در حالت کلی این کلاچها بازده کمتری نسبت به کلاچهای خشک یا معمولی دارند، اما فضای کمتری اشغال میکنند و به همین دلیل بیشتر در موتورسیکلتها استفاده میشوند.
021-55363510
021-55363511