هشتگ های داغ:
سیستم خنک کننده موتور خودرو (پیشرانه) موضوعی که در این مقاله در مورد اهمیت، نحوه کار آن، اجزای تشکیل دهنده و دلایل جوش آوردن خودرو صحبت کرده ایم.
به شما پیشنهاد می کنیم برای بیشتر شدن طول عمر موتور خودرو خود و جلوگیری از اتفاقات احتمالی مخرب برای موتور، به نکات زیر توجه بفرمائید.
هنوز هم یکی از بزرگترین مشکلات موتور های درون سوز، بازده گرمایی پایین آن هاست. با وجود تمام پیشرفت هایی که در طراحی و ساخت پیشرانه های می بینیم، هنوز هم راندمانی بیش از 45 درصد در موتور های شاهد نیستیم. اکثر انرژی نهفته در سوخت های فسیلی در خودرو های امروزی به گرما تبدیل شده و از بین می رود.
گرمای ایجاد شده نه تنها از راندمان موتور کم می کند بلکه می تواند برای آن خطرساز نیز باشد. پس سیستم خنک کاری باید موتور را از گرم شدن بیش از حد دور نگه دارد.
از طرفی سرد بودن خودرو نیز برای آن مضر است. موتور سرد هم بد کار می کند و هم قطعاتی مثل پیستون به نحوی طراحی می شوند که با گرم شدن و افزایش حجم، کارایی بهتری خواهند داشت.
سیستم خنک کاری باید هم از گرم شدن موتور جلوگیری کند و هم از سرد شدن آن. بهترین دما برای کارکرد موتور در حدود 73 تا 82 درجه سانتیگراد است. دلیل اینکه ترموستات های خودرو ها در این بازه گرمایی قرار دارند نیز همین است.
در این حالت آبی که در حال گردش درون سیستم خنک کاری است، در لحظه خروج از موتور شاید بیش از 90 درجه گرما داشته باشد.
این آب در نزدیکی نقطه جوش است و باید از به جوش آمدن آن جلوگیری کرد. چرا که آبی که می جوشد، تبادل گرمایی چندانی ندارد و برای موتور مضر خواهد بود. پس ضرورت استفاده از ناخالصی مثل ضد یخ برای افزایش نقطه جوش لازم و ضروری است.
آب در همه جای موتور وجود دارد و در مجراهای داخلی بلوک سیلندر در جریان است تا با دریافت گرمای موتور، دمای آن را متعادل کند. آب درون بلوک موتور در اطراف سیلندر ها در جریان است و از طریق مجاری طراحی شده برای آب، درون سر سیلندر چرخیده و تمام نقاط موتور را پوشش می دهد.
سپس این آب که گرمای زیادی دارد باید به سمت رادیاتور برود و در آن جا خنک شود. در بین راه قطعه ای به نام ترموستات قراردارد. با باز شدن آن و به کمک پمپ آب، آب گرم وارد رادیاتور می شود و با جاری شدن در شبکه های آن، سرد می شود و دوباره به خاطر جریانی که واتر پمپ ایجاد کرده است، دوباره وارد مسیر های خنک کاری موتور می شود.
سیستم خنک کننده موتور خودرو دارای بخش های مختلفی است که این بخش ها باید در کنار هم، بتوانند گرمایی در حدود 2500 درجه سانتیگراد موتور را در حدود 82 درجه نگاه دارند.آب به حدود دمای جوشش خواهد رسید اما نباید وارد مرحله جوش شود.
در واقع اگر موتور بدون آب باشد، باعث می شود تا گرمای زیاد ایجاد شده منجر به سوختن واشر سرسیلندر و سپس سرسیلندر و بقیه بخش های موتور تا قفل شدن آن گردد.
هم چنین موتوری که به جوش رسیده را باید به آرامی خنک کرد که آن هم تکنیک های مشخصی دارد. اولین قسمت از این سیستم، رادیاتور است. آب گرم درون رادیاتور باید با هوای بیرون تبادل گرمایی داشته باشد تا با پس دادن گرمای خود، به دمای پایین برسد.
پروانه پشت رادیاتور و در خودرو های جدید تر، فن روی آن نیز همین وظیفه را دارند تا هوا را با شدت بیشتری از بین شبکه های رادیاتور عبور دهند. آب از راه دو شیلنگ به رادیاتور می رسد.
شیلنگ بالایی که آب گرم را وارد رادیاتور می کند و شیلنگ پایینی که آب سرد را به موتور می رساند. در راه آب برگشت که گرم است و از موتور به سمت رادیاتور می رود، یک قطعه کوچک ترمودینامیکی قرار دارد که ترموستات نام دارد.
ترموستات یک سوپاپ است که با رسیدن به دمای لازم که معمولا بین 78 تا 85 درجه است، باز می شود و مسیر برگشت آب به رادیاتور را کاملا باز می کند. اما با رسیدن آب به دمای مشخصی، این آب باید سرد شود. پس ترموستات عمل می کند و راه آب برای رسیدن به رادیاتور باز می شود.
قطعه ای که باید آب را درون این مسیر به جریان بیندازد، واتر پمپ یا همان پمپ آب است. این وسیله در خودرو ها قدیمی تر از طریق تسمه، نیروی خود را از سر میل لنگ می گیرد و در خودرو های جدید تر نیز به طور مستقیم این نیرو را دریافت می کند. واتر پمپ از انواع پمپ های پره ای است که توان بالایی برای جاری کردن سیال در مسیر دارند.
آب پخش کن واتر پمپ، مثل پره های آسیاب آبی عمل می کند و در صورت خراب شدن این پره ها، از توان کاری آن کم می شود و نشانه هایی بروز می دهد.
یکی از بخش هایی که در برخی از خودرو ها وجود دارد، منبع انبساط است. این ظرف که در حدود 2 تا 4 لیتر گنجایش دارد، از راه لوله ای به بالای رادیاتور خودرو متصل است. وقتی آب گرم می شود، افزایش حجم پیدا می کند.
اگر جایی برای این افزایش حجم وجود نداشته باشد، باعث می شود تا فشار در سیستم بالا رود.
بالا رفتن فشار باعث خرابی قطعات سیستم خنک کننده و یا ترکیدن لوله های رابط می شود. اما با وجود این مخزن، آب از راه دهانه رادیاتور وارد این مخزن می شود.
درب رادیاتور شبیه به یک سوپاپ است. وقتی آب در رادیاتور تحت فشار است و افزایش حجم دارد، فنر زیر درب رادیاتور بالا رفته و مسیر خروج آب به سمت منبع انبساط باز می شود. در صورتی که خودرو منبع انبساط نداشته باشد، از سوراخ بالای رادیاتور، مقدار آب اضافی به بیرون می ریزد.
جوش آوردن خودرو یا بر اثر بروز یک عیب در وسایل این سیستم است و یا بر اثر فشار زیاد غیر استاندارد به خودرو و یا بد کار کردن پیشرانه. تسمه پروانه در خودرو هایی که پروانه موتور با تسمه به حرکت در می آید، اگر به اندازه کافی محکم نباشد تا پروانه با شدت مناسب بدمد، باعث گرم کردن خودرو می شود.
هم چنین کمبود آب در سیستم، وجود نشتی در مسیر یا رادیاتور، گرفته بودن لوله های داخلی رادیاتور که آب نمی تواند به خوبی در آن بچرخد، خرابی واتر پمپ یا اشکال در آسیاب آن مثل خورده شدن پره های آب پخش کن، معیوب بودن فن موتور یا پروانه مثل کوتاه بودن پره های آن یا شکستن یکی از پره ها، گیر کردن ترموستات باعث می شود تا آب از موتور به سمت رادیاتور حرکت نکند و… از جمله خرابی های مجموعه خنک کن موتور است.
اما یکی از مهم ترین مواردی که باعث می شود تا خودرو بیش از حد گرم کند، اشتباه در رانندگی و وجود عیب در دیگر قسمت های خودرو است. برای مثال در یک سربالایی طولانی مثل گردنه ها و راه های کوهستانی، اگر خودرو قادر نیست تا از سرعت مشخصی تجاوز کند، نباید با آوردن فشار بی مورد باعث گرم کردن آن شد.
بهتر است تا همیشه شیب جاده و وزن خودرو را مد نظر قرار دهیم و سرعتی مناسب با دور موتور پیدا کنیم. دنده مرده رفتن و یا برعکس آن، استفاده زیاد از دنده های سنگین باعث می شود تا خودرو گرم کند.
سعی کنیم تا همیشه در جاده ها، از محدوده بیشترین گشتاور خودرو دور نشویم تا نه دنده مرده رفته باشیم و نه دور موتور را زیاد بالا برده باشیم. یک سری از دلایل دیگر گرم کردن موتور مربوط به خرابی در بخش های دیگر است که باز هم موجب اتلاف توان موتور می شوند. برای جبران این کاهش توان، باید به خودرو فشار آورد که باعث گرم کردن آن خواهد شد.
مثلا اگر باد تایر ها نامیزان باشد، فیلتر سوپاپ ها دقیق و درست نباشد، کثیف بودن فیلتر هوای خودرو موجب بد کار کردن آن خواهد شد. یا وجود اشکال در سیستم برق خودرو می تواند کارکرد پیشرانه را تحت تاثیر قرار دهد.
خیلی دنبال این موضوع بودم